|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
HomeIntroTipsColumnsLinksContact (e-mail)
|
update september 2010Inleiding in het Franse schoolsysteemWe wonen inmiddels meer dan vijf jaar in Frankrijk, onze kinderen zijn ook weer vijf jaar verder dan toen ze hier kwamen, mijn verhaal over het Franse schoolsysteem is toe aan een update… Toen we emigreerden was Halldor zeven en Deirdre vier, inmiddels zijn onze kinderen respectievelijk 12 en 9 jaar oud. In Nederland woonden onze kinderen in een gezellige buurt met leuke kinderen en een fijne school. De Pijler in Rotterdam, een eliteschool met veel kinderen van hoogopgeleide ouders, ook al beweren ze zelf heel bescheiden van niet. Typisch Nederlands, iedere ouder wenst natuurlijk dat z’n kind de beste opleiding krijgt (en terecht naar mijn mening), maar dat zég je natuurlijk niet, je zegt: “tja, ik wilde best die ‘gemengde’ school hier om de hoek maar daar kon ik m’n auto niet parkeren”. Maar goed, mijn grootste zorg toen we emigreerden waren de kinderen en nou las ik toevallig ook nog overal dat Franse scholen erg ouderwets waren, dus waar denk je dan aan? Aan schoolbankjes, omgevallen inktpotten, kroontjespennen, bevlekte schoolschriftjes, gebreide poppen, een afgetreden non met een knot en breipennen in het haar en een meetlat om ondeugende kinderen mee op hun knokkels te slaan. Ja, en mijn ergste nachtmerrie leek nog bijna waar ook want bij mijn eerste bezoek zag ik niets dan schoolbankjes, netjes achter elkaar en nota bene met een gat erin voor het gevreesde inktpotje. De juf, een keurige dame, had bij mijn volgende bezoek het hele lokaal veranderd. Er stonden gewone stoeltjes en tafeltjes en de kinderen zaten plots, net als in Nederland, in groepjes bijeen. Wat ´n progressie dacht ik met Hollandse arrogantie. Ze nodigde me uit om over Sinterklaas te komen vertellen. De pepernoten heb ik speciaal voor die gelegenheid laten overvliegen. Maar de poging van de juf om wat chaos in de orde te brengen werd na een paar weken op aandringen van het schoolhoofd teruggedraaid en de bankjes kwamen weer netjes achter elkaar te staan. Na vijf jaar het primair en voortgezet onderwijs gevolgd te hebben moet ik concluderen dat het onderwijs in Frankrijk inderdaad behoorlijk achterlijk is. De dienst wordt hier namelijk nog uitgemaakt door ’n stelletje fossielen uit 1800. Ik heb onlangs een discussie gevolgd op Radio France Inter waarin ’n groep pedagogen serieus pleitte voor het herinvoeren van het systeem van vernedering (l'humiliation des élèves). Mijn gedachte was meteen… maar dat systeem hoeft niet heringevoerd te worden hoor, dat wordt namelijk gewoon nog toegepast. Een van de vrouwelijke docenten (professeur des écoles) bij Halldor en Deirdre op school heeft de gewoonte om een huiswerkopdracht met meer dan drie fouten voor de klas uit het huiswerkschrift te scheuren (déchirer la page). Overigens, een vriendin van me geeft les aan CP-CE1 (groep 3 en 4) op een école publique en vindt dit een verwerpelijke methode. De école publique wordt door een deel van de Fransen als minder goed beschouwd omdat de docenten om de haverklap staken (helemaal waar), maar vooral omdat de klassen overvol zijn (des classes surchagés). Dit is vooral het geval op de maternelles en in het middelbare onderwijs. Denk dan aan klassen met dertig of meer leerlingen voor slechts één docent, hulp van stagaires is in Frankrijk niet zo structureel als in Nederland. Het probleem dat zich hier voordoet is dat een leeftijdsverschil van een half jaar met name in de kleuterleeftijd enorm is, tel daarbij op de overijverige ouders die hun kinderen al jong tot grote hoogten opzwepen en je hebt een klas met zulke enorme niveauverschillen dat het alleen maar kan leiden tot chaos. Dit probleem doet zich veel minder voor op de privéscholen omdat de instroom van leerlingen nu eenmaal kleiner is. Een andere reden waarom de Fransen privéscholen prefereren boven publieke scholen is dat er vaak een strenger beleid is. Strengheid wordt door de Fransen zeer gewaardeerd en een école privée is in de ogen van veel Franse ouders dus beter dan een école publique. Ik ben er inmiddels achter dat de privéscholen op het platteland nogal conservatief zijn vergeleken bij de publieke scholen. Over het systeem van 'l'humiliation' schrijft Le Monde: “On la croyait révolue, mais l'humiliation des élèves, phénomène largement ignoré de l'institution scolaire, perdure, même si elle a pris d'autres formes.” Ofwel, men dacht dat het systeem van vernedering van leerlingen was verdwenen maar het gaat gewoon door, alleen in een andere vorm. Het ergste is natuurlijk dat dit systeem altijd de zwakste leerlingen raakt. Maar Frankrijk heeft sinds twee jaar een systeem op de primaire dat bedoeld is om de zwakste leerlingen te helpen, de zogenaamde 'aide personalisée'. Na school (après la classe) kunnen kinderen in kleine groepjes een half uur bijles krijgen van een docent van school. De 'aide personalisée' wordt meestal gegeven voor een beperkte periode om kinderen bij te spijkeren, bijvoorbeeld in grammatica of woordkennis. Overigens klagen Fransen (zowel docenten als ouders) steen en been over de lange schooldagen (voor de primaire vier dagen van 8:30-16:30, voor het collège vier dagen van 8:00-17:15 plus de woensdagochtend). Dit probleem kan worden opgelost door de zomervakantie in te korten... een gevoelig punt voor de Fransen waar het laatste woord nog niet over gezegd is. Ik weet uit de eerste hand dat de kwaliteit van het Franse onderwijs, voor zowel docenten als leerlingen, de laatste 10 jaar enorm is afgetakeld. Een voorbeeld. Een aantal jaren geleden waren er full-time drie psychologen op de publieke school in Espalion die zich actief bemoeiden met het welzijn van de kinderen. Nu is dat er nog maar een voor een aantal scholen. De klassen zijn overvol en sommige kinderen hebben zulke ernstige gedragsproblemen dat ze in een normale groep niet te handhaven zijn. Voor probleemkinderen is een aparte klas beschikbaar met een maximum van 12 kinderen. De groep van mijn vriendin bestaat uit 26 kinderen, waarvan er 7 zijn met ernstige gedragsproblemen. Je kunt je dus voorstellen hoe moeilijk het is om een kind in zo'n speciale groep te plaatsen. Maar goed. Om iedereen gerust te stellen wil ik beginnen met een opsomming van positieve punten over het Franse onderwijs. Het blijft natuurlijk wel mijn interpretatie. Wat ik negatief vind kan een ander positief vinden. Zo vind ik de harde vakken minder belangrijk dan creatieve vakken en dus zie ik het ontbreken van creatieve vakken op vooral de primaire als een groot manco in het Franse onderwijs. Maar als jij dit onbelangrijk vindt dan zul je dit juist positief vinden. Ziehier mijn lijstje… Positieve punten
Er zijn ook negatieve punten. Ik vind dat het Franse onderwijs aan een grootscheepse vernieuwing toe is, want zo kan het niet langer. Er zijn wel kleine veranderingen zichtbaar, vooral in het voortgezet onderwijs is er een stroming die pleit voor vernieuwing dus wie weet gaat er nog eens iets gebeuren. Negatieve punten
Het Franse onderwijsVoor degenen die het interesseert heb ik even wat weetjes op een rijtje gezet, ik beperk me nog tot de lagere school omdat ik van het vervolgtraject nog te weinig weet, maar ik kom hier zeker op terug. Het Franse onderwijs bestaat uit de volgende lagen:
Kinderen in Frankrijk zijn leerplichtig vanaf 6 tot 16 jaar. Het te volgen traject ziet er als volgt uit:
Het Collège wordt afgesloten met het ‘Diplome national du Brevet’. Hierna begint het Lycée dat op de leeftijd van 17/18 jaar wordt afgesloten met het felbegeerde baccalauréat (le BAC). Na het Collège kan gekozen worden voor een van de volgende trajecten:
Het onderstaande plaatje geeft het af te leggen traject duidelijk weer.
MaternelleKinderen in Frankrijk zijn leerplichtig vanaf 6 jaar, maar je kunt ze al naar school brengen vanaf de leeftijd van 2 jaar, ze komen dan in de Toute Petite Section (afgekort TPS) van de maternelle. Stel je toch ‘ns voor… je drieling van 26 maanden gratis vier dagen naar school, gratis! Volgens de statistieken gaat ongeveer 35% van de tweejarigen in Frankrijk al naar school. In onze omgeving zien we overigens dat die hele kleine kinderen meestal niet full-time op school zitten, maar bijvoorbeeld drie ochtenden. Er is overigens een behoorlijk groot probleem in dit opzicht. Vooral op publieke scholen is de petite section overvol, je moet dan denken aan klassen met wel veertig kinderen en slechts één leerkracht. En dan zijn kinderen in de leeftijd van 2 tot 4 jaar natuurlijk zo verschillend, de een is nog ’n baby en de ander al ’n kleuter. Ik snap wel dat ouders dit doen want het is natuurlijk goedkoop, maar voor het kind is ’t niet ideaal. Kinderen kunnen op die leeftijd natuurlijk ook naar de kinderopvang (‘garderie’), maar dat is duurder dan school. Hoe dan ook blijft het bedrag dat je betaalt een schijntje van wat je in Nederland betaalt. Afhankelijk van je situatie betaal je zo’n €1,50 per uur en bovendien zit je niet vast aan allerlei contracten die het onmogelijk maken om het kind te halen en te brengen wanneer je wilt. Hier heb je een prikklok waarmee je registreert wanneer je het kind brengt en ophaalt. Aan het eind van de maand krijg je een factuur en betaal je een bedrag. Vooral voor zelfstandigen met onregelmatige werktijden is dit ideaal. Vanaf 4 jaar gaan vrijwel alle Franse kinderen naar school. Veelal full-time, maar je kunt ze halen en brengen wanneer je maar wilt. Op de maternelle ligt het accent in de eerste jaren (tot de Grande Section) vooral op socialiseren, daarna wordt het serieuzer. De Grande Section (tussen 5 en 6 jaar) is weliswaar nog kleuterschool maar de kinderen worden er al voorbereid op de periode die daarna volgt, de basisschool. Vooral de Franse taal zal in deze periode centraal komen te staan. Dat duurt tot CE2. Lestijden en vakantiesIn de Aveyron (en overigens grote delen van Frankrijk) is het volgende vier dagenschema aangenomen voor de ecole primaire:
Lunchtijd is van 11:30 tot 13:30
bron : wikipedia De lunchpauze is van 11:30-13:30. Je kunt je kind dan ophalen of je kunt het laten overblijven. Je kind krijgt een warme maaltijd met drie gangen (‘le repas’) en een groot deel van de tijd zal je kind kunnen buitenspelen of anderszins de tijd vullen. Dat alles onder toezicht van een of meerdere docenten. Hier kunnen de kinderen een vegetarische maaltijd te gebruiken, maar stel je daarvan niet teveel voor. Als vervanging voor vlees of vis krijgen Deirdre en Halldor vaak een pamplemousse (grapefruit) of een extra toetje. Voor de maaltijd moet je overigens wel betalen. Per maaltijd 3,60 euro (voor het collège is dit al 4,90!). Reken maar snel uit wat dit kost als je dat een heel jaar iedere dag doet. Wij hebben dit in het verleden gedaan maar doen het nu alleen nog maar als we tegen een deadline aanzitten. Ik heb het al vaker gezegd, de verplichte ADV of studiedagen voor leraren heb je hier niet en dat betekent dat je je in Frankrijk kunt verheugen in een vol schooljaar met vrijwel geen uitval van schooldagen. Zijn er zaken -zoals studiedagen- die de aandacht van de leraar vragen dan wordt dat bij voorkeur gepland buiten schooltijden! Zelfs verplichte vrije dagen (zoals nationale feestdagen) worden soms ingehaald op de vrije woensdag. Deze luxe heb je overigens minder op publieke scholen. Er wordt op het onderwijs in Frankrijk steeds meer bezuinigd. Dit betekent dat de druk op docenten steeds groter wordt, net als in Nederland. Ik zie wat dat betreft veel overeenkomsten. Ik geloof dat het hier zelfs erger is, want de docenten worden zelfs niet bijgestaan door stagiaires en zo kan het gebeuren dat een enkele docent 35 tot 40 leerlingen heeft. Schoolsystemen in FrankrijkEr zijn in Frankrijk twee soorten scholen:
Ruim 80% van de Fransen stuurt z’n kind naar de école publique. De école publique is vergelijkbaar met de Nederlandse openbare school, een school zonder kerkelijke binding. Het kost (buiten de kosten voor kantine en materialen) niets. De école publique heeft de verplichting om leerlingen binnen het aangewezen schoolgebied (la ‘carte scolaire’) te accepteren. Anderzijds, wie gebruikmaakt van de école publique moet het kind op een school doen in de woonomgeving. Dit systeem is om te voorkomen dat kinderen uit hogere sociale milieus naar de betere scholen (die zich verder weg bevinden) gaan. Hoe dan ook, veel mensen willen ervan af en vrijwel zeker zal dit systeem in de nabije toekomst verdwijnen. Wie wel een kerkelijke binding wil of alternatieve pedagogische aanpak gaat naar een école privée. De meeste privéscholen in Frankrijk zijn katholiek. Er zijn twee soorten privéscholen: de école privée sous contrat en de école privée hors contrat. De eerste categorie komt het meeste voor en krijgt ook een bijdrage van de staat op voorwaarde dat ze leerkrachten inzetten die door de staat worden aangewezen. De andere categorie is zeer zeldzaam en ontvangt geen bijdrage van de staat. Daar tegenover staat dat ze vrij zijn in keuze van docenten. Het gaat dan vaak om religies (katholieken, protestanten, moslims, joden, sikhs, enzovoort) en alternatieve schoolsystemen zoals bijvoorbeeld de vrije school (Rudolf Steiner), montessori, enzovoort. Deze laatste categorie is zeer duur en bovendien alleen te vinden in grote steden zoals Parijs, Lyon, enzovoort. Nota bene: een aantal jaren geleden is de Vrije School in Frankrijk tot secte verklaard. Dit is weliswaar onder druk van omringende landen (Duitsland) weer teruggedraaid, maar het geeft maar weer aan hoe in Frankrijk gedacht wordt over alternatieve schoolsystemen. Vrije scholen zijn hier nauwelijks te vinden, evenals andere vormen van educatie die in Nederland zeer gangbaar zijn. Weet dat Nederland op dit gebied een paradijs is voor kinderen. Dus wil je je kind optimaal onderwijs laten genieten blijf dan nog even in Nederland waar bijna alle denkbare schoolsystemen gesubsidieerd worden. KostenEcht goedkoop is het schoolleven op een école privée hier niet, grofweg is dit jaarlijks een bedrag van 380 tot 580 euro per kind afhankelijk van de klas waarin ze zitten, zie de details hieronder. In vergelijking met Nederland is dat zeker duurder, althans voor wat betreft de lagere school, maar goedkoper voor het vervolgonderwijs, in ieder geval het collège. De kosten die je als ouder kwijt bent voor een privéschool kunnen nogal uiteenlopen. Voordat wij naar Frankrijk gingen hoorden we bedragen van duizenden euro’s per jaar. Nu weten we dat dat vooral geldt voor elitescholen in de grote steden en niet voor de privéscholen van de eerste categorie. Voor onze kinderen zijn wij de volgende bedragen kwijt: Schoolgeld … voor Halldor en Deirdre betalen we een ouderbijdrage van 150 euro per jaar (2e kind = -10%), dat is samen 285 euro. Dat geld is een ouderbijdrage voor kleine schooluitjes, kopieën, bibliotheek en ander benodigd schoolmateriaal. Deze kosten heb je niet op de publieke scholen. Schoolreis ... In de beginklassen van de primaire krijgen de klassen nog klein schoolreisje van een dag voor 50 tot 69 euro. Vanaf CE2 duurt de schoolreis 2 dagen en vanaf CM2 is het een week (feitelijk 5 dagen) in het laatste geval kunnen de kosten oplopen tot honderden euro's. La cantine … als je kind overblijft (‘l’heure du repas’) - dit wil zeggen gebruikmaakt van de 'la cantine’ - reken dan op enkele euro’s per lunch. Wij betalen 3,50 euro per kind per repas op de primaire en 4,90 op het collège. Een simpel rekensommetje leert dat je al gauw honderden euro’s per jaar kwijt bent aan de repas. Maar let wel, het is een complete maaltijd: voorafje, hoofdgerecht, dessert en drinken, dat warme eten hoef je dus thuis niet meer te maken. Fournitures … De schoolbenodigdheden kunnen hier voor hele jonge kinderen al in de honderden euro’s lopen. Vanaf de leeftijd van vijf jaar begint het al, een pennetje hier, een schriftje daar, een boekje, een passer, een liniaal en ga zo maar door. Vergeet ook niet de schooltas (cartable) mee te rekenen. Voor de rentrée richten de supermarkten (Super U, Geant, Leclerq, enzovoort) speciale schappen in waar je alles vindt wat je nodig hebt. Reken vanaf de leeftijd van 6 tot 10 jaar jaarlijks op een bedrag van 150 euro per kind voor schoolmaterialen. Op het collège vervalt dit bedrag en betaal je eenmalig 60 euro voor alle benodigdheden (schoolmaterialen), de school levert dan een tas met daarin alle spullen. Een schooltas (cartable) is hierbij niet meegerekend. Afhankelijk van je inkomen kun je van de CAF (Caisse Allocation Familiale, de Franse variant van kinderbijslag) een bijdrage krijgen. Schoolboeken ... Voor de école primaire wordt aan het begin een cheque van 8 tot 15 euro als borg voor de schoolboeken gevraagd. Op het collège is een borg van 20 euro van toepassing. Tot nu toe hebben we dit bedrag (de cheques) steeds geheel terug gekregen. Op de école privée is er de laatste jaren een vraag voor een extra bijdrage in materiaal (kopieën en speciale werkcahiers) van 16 tot 25 euro. Tot en met het beginjaar van het collège geen gigantische kosten aan boeken zoals in Nederland gebruikelijk is waar men op de middelbare schall makkelijk 500 euro per jaar aan boeken kwijt is. Bijles … voor Halldor hebben we het eerste jaar bijles gevraagd, een juf van school was bereid dit te doen voor een bedrag van 6,5 euro per keer (een à twee keer per week drie kwartier na de les). We waren hier wel erg blij mee, het heeft Halldor enorm geholpen met zijn start in de Franse taal. Pensionaat ... Ouders die ver weg wonen kunnen de kinderen bij de school in het pensionaat onderbrengen. De kosten zijn hiervoor per jaar een paar honderd euro, een schijntje. Dat is dan ook de reden dat veel ouders dit in Frankrijk doen. Het pensionaat is tegenwoordig ongekend populair, zowel bij ouders als bij kinderen. Het pensionaat werd vroeger gebruikt om kinderen bang te maken: 'hou je koest anders stuur ik je naar het pensionaat', tegenwoordig is de lading heel anders, het wordt ook wel 'Club Med des ados' genoemd, ofwel, een vakantieoord voor jongeren. Voor- en naschoolse opvang Op zowel de maternelle als de basisschool is voor- en naschoolse opvang. De voorschoolse opvang is van 7:40-8:30 en kost niets. De naschoolse opvang wordt ook door de school geregeld en kost 1 euro per dag per kind (tot 17:30). Op de basisschool heet de naschoolse opvang ‘étude’ en deze tijd wordt door de kinderen gebruikt om huiswerk te maken. O ja, alle opvang op scholen wordt gedaan door gediplomeerd personeel. Over 'n paar jaar weet ik weer meer, wordt vervolgd... geplaatst door Maartje Heymans om 23:59 | stuur een bericht | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||